درحالی که دو دهه از این سخن علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، که تولید و استفاده از سلاح اتمی «حرام» است میگذرد، گمانهزنی درباره اینکه حکومت ایران به بمب اتم دست یافته است به بالاترین سطح رسیده است.
پس از اینکه کمال خرازی، رییس شورای راهبردی روابط خارجی، در گفتوگو با الجزیره المباشر به صراحت گفت که «دکترین هستهای» جمهوری اسلامی «قابل تغییر» است، احمد بخشایشی اردستانی، نماینده مجلس دوازدهم، مدعی شد که ایران به سلاح هستهای دست پیدا کرده است.
عضو سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس، ضمن اشاره به حملههای هوایی سپاه پاسداران، به سایت رویداد۲۴ گفت: «زمانی که ایران با ۱۹ موشک به مواضع آمریکا در عراق حمله کرد و ۳۰۰ موشک به سمت اسرائیل فرستاد، معمولا در فرهنگ سیاسی این طور برداشت میشود که حتما در محاسبات خودش از یک قدرتی برخوردار است.»
نماینده مجلس دوازدهم در ادامه ادعایش افزود: «به نظر میرسد ایران به سلاح هستهای دست پیدا کرده که توانسته است با این اطمینان به اسرائیل حمله کند و قبل از آن نیز پایگاه آمریکا در عینالاسد را مورد تهاجم قرار دهد.»
بخشایشی اردستانی، با بیان اینکه جمهوری اسلامی به سلاح هستهای دست پیدا کرده اما آن را اعلام نمیکند، اذعان کرد که «سیاست اعمالی» حکومت ایران داشتن بمب هستهای و «سیاست اعلامی» فعلی بر مبنای حرکت در چارچوب سیاستهای برجام است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او مفهوم «هماوردی» جمهوری اسلامی با آمریکا و اسرائیل را در هستهای بودن ایران توصیف کرد و گفت: «زمانی که ایران اسرائیل را مورد تهاجم قرار داد، داشت به امریکا ضربه میزد، چراکه مکمل اسرائیل، آمریکا، انگلیس و فرانسهاند و آمریکا نیز خودش صاحب بمب هستهای است و ایران هم معمولا بیگدار به آب نمیزند اگر بمب هستهای نداشته باشد، زیرا ممکن است اگر جنگ شعلهور شد طرف مقابل از بمب هستهای استفاده کند.»
این مقام حکومتی در ادامه سخنانش نیز مدعی شد که جمهوری اسلامی نیازی ندارد به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کند که بمب اتم دارد. بخشایشی اردستانی، پنهانکاریهای جمهوری اسلامی را تایید کرد و گفت: «مگر بازرسان آژانس به آن جایی برده میشوند که ایران در حال ساخت بمب هستهای است؟ نه، به آژانس میگوییم فلان مراکز را بازدید کنید یا خود آژانس اعلام میکند که کدام مراکز را میخواهد بازدید کند.»
او در ادامه افزود: «در فضایی که روسیه به اوکراین و اسرائیل به غزه حمله کردند و جمهوری اسلامی هم حامی سرسخت جبهه مقاومت است، طبیعی است که نظام بازدارندگی اقتضا کند که ایران بمب هستهای داشته باشد، اما حالا اینکه ایران اعلام کند، یک بحث دیگر است.»
نماینده مجلس دوازدهم، که پیشتر مردم ایران را به نقش داشتن در افزایش نرخ دلار متهم کرده بود، بدون اشاره به پیامدهای دستیابی جمهوری اسلامی به بمب اتم، گفت: «اگر یک روزی ایران نخواهد که بمب هستهای داشته باشد، معنایش این است که رقیبش یعنی اسرائیل هم نباید داشته باشد.»
بخشایشی اردستانی ادعا کرد نه از جایگاه سمت رسمی نماینده مجلس بلکه در مقام «کارشناس» این سخنان را مطرح میکند. او همچنین فتوای خامنهای درباره حرام بودن سلاح هستهای را نوعی«کنشگری» خواند که در حالت اجبار به «کنشگری واکنشی» بدل میشود و داشتن بمب هستهای در ایران به معنای آن است که «میخواهیم راحت بخوابیم».
این سخنان یک روز پس از آن مطرح شد که کمال خرازی در مصاحبهای بهصراحت گفت که احتمال تغییر دکترین هستهای جمهوری اسلامی وجود دارد. بخشایشی اردستانی سخنان خرازی را «مقدمه اعلام رسیدن به بمب هستهای» خواند و گفت: «درواقع ما میخواهیم اعلام کنیم که ما آرامآرام به این دکترین رسیدهایم و نمیخواهیم یکدفعه اعلام کنیم و جهان را بترسانیم.»
این نماینده مجلس ابراز امیدواری کرد که پس از اعلام رسیدن جمهوری اسلامی به بمب هستهای و افزایش تحریمها و قطعنامه شورای امنیت، چین و روسیه به نفع ایران از حق وتو استفاده کنند. هرچند به گفته این عضو سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس، روسها به دسترسی ایران به سلاح اتمی علاقهای ندارند، اما جمهوری اسلامی «آرامآرام» مقدمات اعلام رسیدن به بمب اتم را فراهم میکند.
او ادعا کرد ایران هستهای آرامآرام مورد پذیرش قرار میگیرد و «بازدارندگی» ناشی از آن باعث میشود که «جهان به این فهم برسد که سهم ایران را رعایت کند».
رهبر جمهوری اسلامی پاییز ۱۳۸۹ در فتوایی، که مقامهای حکومتی بارها به آن استناد کردند، تولید و استفاده از سلاح هستهای را «حرام» اعلام کرد. با این حال، فعالیت هستهای ایران در دو دهه اخیر همواره خلاف ادعای علی خامنهای و دیگر مقامهای جمهوری اسلامی را آشکار کرده است؛ بهطوریکه ناظران تاکید دارند فتوای خامنهای پوششی برای پنهان کردن تلاش جمهوری اسلامی برای دست یافتن به سلاح هستهای است.
ادعای حرام بودن سلاح هستهای از حدود دو سال پیش، با زمزمههای احتمال تغییر سیاست هستهای ایران، بهتدریج کمرنگ شد. در ابتدا برخی مسئولان جمهوری اسلامی ادعا کردند که ایران توان ساخت بمب اتم را دارد اما تصمیم به ساخت آن ندارد.
اواخر تیرماه ۱۴۰۱، پس از اینکه خرازی اذعان کرد «ایران توانایی فنی برای ساخت بمب هستهای را دارد»، محمدجواد لاریجانی، معاون پیشین وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی، هم گفت: «اگر به این نتیجه برسیم که سلاح هستهای بسازیم، کسی نمیتواند جلو ما را بگیرد.»
در هفتههای اخیر نیز برخی مقامها تلویحا یا بهصراحت از دسترسی ایران به بمب اتم سخن گفتند. اوایل اردیبهشتماه امسال، با اوج گرفتن تنشها میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، جواد کریمی قدوسی، نماینده مجلس، با انتشار پستی در رسانه اجتماعی اکس نوشت که در صورت «اذن» رهبر جمهوری اسلامی «تا انجام اولین آزمایش بمب اتم یک هفته فاصله است».
احمد حقطلب، فرمانده سپاه حفاظت و امنیت مراکز هستهای، نیز گفت، چنانچه اسرائیل بخواهد جمهوری اسلامی را با تهدید به حمله به مراکز اتمیاش تحت فشار بگذارد، «تجدیدنظر» در سیاست هستهای «محتمل و قابل تصور» است.
پیش از آن نیز محمودرضا آقامیری، رییس دانشگاه شهید بهشتی، در مصاحبهای تلویزیونی بهصراحت گفت که فتوای علی خامنهای درباره حرام بودن ساخت بمب اتم ممکن است تغییر کند. او همچنین مدعی شد که با وجود «فناوری و توانمندی» ساختن بمب اتم برای جمهوری اسلامی از نساختنش راحتتر است.
در پیوند با این موضوع، محمد فاکر میبدی، عضو هیاتعلمی مرکز علوم اسلامی، نیز ادعا کرد که برای «ترساندن دشمن» داشتن سلاح هستهای «لازم» است.